Tứ tướng: Do thần và khí điều khiển trong Phong thủy xem tướng thuật

Tổng luận là chương thâu tóm toàn bộ cuốn sách, khái quát các tư tưởng của tác giả về tướng mặt. Trước hết, chương này phân chia tướng mạo con người thành 4 loại là quái, cổ, thanh và tú, sau đó trình bày về những ảnh hưởng của từng tướng mạo có thẩn hay vô thẩn, có khí hay vô khí đối với tính cách và vận mệnh con người.

Tứ tướng: do thần và khí điều khiển

Tứ tướng: quái, cổ, thanh, tú

Con người có bốn loại hình tướng:

Quái: hình dạng kỳ quái, như Lô Khởi, mặt quỷ, sắc xanh lam.

Cổ: hình dạng cổ phác, như Khống Tử mặt như đeo mặt nạ, Cao Dao sắc mặt xanh như vỏ dưa.

Thanh: hình dáng thanh thoát, như Tấn Vệ Giới thẩn thanh hình thanh.

Tú: thần thanh đẹp đế, như Trần Bình mặt đẹp như ngọc, Trương Lương đẹp như con gái.

Giải thích

Trong phần này đưa ra cách giải thích trực quan đối với các tướng mạo khác nhau thông qua các nhân vật khá điển hình thời cổ đại, tuy nhiên, do thời gian đã quá lâu rồi nên hình tượng người cổ đại khó mà gặp lại, do dó, người thời nay chỉ có thể lý giải tứ tướng quái, cổ, thanh, tú bằng con mắt của người hiện đại. Sách xem tướng thông thường đều dựa vào học thuyết Ngũ hành để nói về tướng mạo của con người, một số lại được hình dung theo hình chữ. Cuốn sách này đã đi theo một xu hướng khác, đó là phân tướng mạo con người thành 4 loại là quái, cố, thanh và tú. Sự phân loại này dường như trực quan và dễ lý giải hơn những cuốn sách xem tướng thường gặp khác, cuốn sách này đã trình bày và giải thích một cách tường tận về 4 loại tướng mặt này.

Tướng mạo con người chia làm 4 loại là kỳ, cổ, thanh và tú.

Hình quái, nghe tên đã có thể hiểu được ý nghĩa, là chỉ người có tướng mặt khá đặc biệt, hiếm gặp, không giống với người bình thường khác. Đương nhiên, cần phải nhìn vào mức độ kỳ quái, chứ không phải chỉ thấy tướng mạo hơi khác người thì đã cho là kỳ quái, hiếm gặp. Chẳng hạn như, có người mắt rất nhỏ và mảnh, mà vành mắt lại lồi ra khác thường, khiến hốc mắt trūng sâu thì có thể được xem là tướng quái. Hay như một người có môi rất dày, đã thế còn lật ngược ra ngoài thì cũng được xem là tướng quái. Nhìn từ góc độ khác, một người khác thường thì chắc chắn cũng sẽ có tướng mặt khác thường. Chẳng hạn như, người trán tròn, đầy đặn, nhô cao sừng sững, còn hốc mắt lại lõm sâu thì chắc chắn người này sẽ có điểm nổi trội khác hẳn người bình thường, như em gái của Tô Đông Pha (Tô Thức) là Tô Tiểu Muội có trán nhô cao, bà là người tài giỏi, xuất chúng một thời. Tóm lại, có thể thấy người có tướng mạo kỳ quái thì chắc chắn sẽ có phẩm chất đạo đức, tính tình hoặc tài năng khác người, người bình thường không thể bằng họ.

Tứ tướng và thần, khí

Hình cổ, cuốn sách này hình dung rằng: “Tướng mạo cổ phác, như Khổng Tử mặt như đeo mặt nạ, Cao Dao sắc mặt xanh như vỏ dưa đã gọt”. Đương nhiên, người thời nay không thể nhìn thấy tướng mặt của Khổng Tử, bởi vậy rất khó hiểu hình tượng trực quan về tướng cổ. Trong xã hội hiện đại, tướng cổ đại khái là chỉ những người có hình thần đôn hậu, thật thà, chất phác, như người có học thức uyên bác hoặc người lao động bình thường.

Tướng thanh, là chỉ người có tướng mặt thanh thoát, kỳ lạ, khác với người bình thường, tướng mặt và thần thái của họ tạo cho người khác cảm giác thanh mà không dục, ngũ quan của những người này rõ ràng và rất đẹp, khí chất țhanh tao thoát tục. Người có tướng mạo như vậy thường là giới văn nghệ sĩ như nhà văn, nhà nghệ thuật. Tướng tú, trong nguyên văn đã lấy Trần Bình, Trương Lương để làm ví dụ, họ đều là những người mặt đẹp như ngọc hoặc xinh đẹp những phụ nữ, dung mạo thanh tú, tướng mặt này thường thấy ở các diễn viên.

Người vô thần: thô, lộ, lạnh, yếu

Người tướng quái nếu hai mắt vô thần thì tướng mặt sẽ bị cho là tướng thô. Thẩn có thể chế ngự khí, người đủ thần thì khí tất vượng. Do vậy, người có tướng mạo đặc biệt, nếu đôi mắt vô thẩn chứng tỏ rằng thẩn bên trong anh ta không thể chế ngự nổi khí, tạo cho người khác cảm giác thô kệch, nhưng không đem lại cảm giác khô khan.
Người tướng cố nếu có hai mắt vô thẩn thì tướng mặt sẽ là tướng lộ xương. Người tướng cổ thiếu thần thì xương sẽ nhô lên rất cao, song sẽ không tạo tướng cô độc.
Người tướng thanh nếu hai mắt vô thần thì cơ thể sẽ ốm yếu, nhiều bệnh tật, hơn nữa, xương khá lạnh, có điều không tạo cho người khác cảm giác tang thương.
Người tướng tú nếu hai mắt vô thần là yếu đuối, mặc dù tướng mạo thanh tú, đẹp đế, song lại thiếu thần thì sẽ tạo 'cho người khác cảm giác gầy gò, yếu ớt, nhưng không đến nỗi thiếu ý chí.
Người vô khí: khô, cô đơn, mất khí tiết, không có ý chí Người tướng quái nếu thiếu thần là tướng thô, lúc này nếu hơi thở yếu ớt thì sẽ xuất hiện tướng khô. Thần dựa vào khí nuôi dưỡng, hơi thở mạnh và đều thì mới khiến thần thái ung dung, tự tại. Bởi vậy, người tướng thô thiếu khí cũng sẽ giống như bụi có khô héo hon, ủ rũ.

Địa vực khác nhau, tướng pháp cũng khác nhau

Người tướng cổ nếu thiếu thần là tướng lộ, nếu khí hư thì sẽ trở nên đơn độc, không có chỗ dựa. Hình tướng này giống như hạc độc bên suối, cò trắng trong mưa, cô đơn lẻ bóng, đơn độc vô cùng.
Người tướng thanh nếu thiếu thần thì là tướng lạnh, nếu khí hư thì sẽ không có khí tiết. Người lòng dạ vững vàng, không thay đổi là có khí tiết, nếu một người có xương lạnh, lại thiếu cả thẩn và khí chứng tỏ người này không thể giữ được khí tiết.
Người tướng tú nếu thiếu thần thì là tướng yếu đuối, nếu khí hư sẽ mất hết ý chí. Ý chí quyết định tinh thần của một người, thiếu cả thẩn và khí thì tượng trưng cho người này không có ý khí, hoài bão lớn lao, không được tu dưỡng đầy đủ, khó mà làm nên việc lớn.

Tứ tướng: có thần khí là quý

Đoạn này quy nạp và tổng kết về tứ tướng vừa trình bày ở trên. Tứ tướng quái, cổ, thanh, tú cũng giống như âm, dương, lạnh, nóng, người hiểu rõ ý nghĩa sâu sắc và huyền diệu trong đó thì sẽ là người vô cùng cao quý, còn người không hiểu được đạo lý trong đó thì cũng chỉ là người tầm thường, không có gì đáng nói.

Mối quan hệ giữa âm, dương, lạnh, nóng với tứ tướng?

Âm: tượng trưng cho thanh, tú.

Dương: tượng trưng cho quái, cổ.

Lạnh: tượng trưng cho thanh, tú.

Nóng: tượng trưng cho quái, cổ.

Chúng ta có thể tiếp tục thảo luận sâu hơn nữa về tứ tướng xuất phát từ góc độ âm, dương, lạnh, nóng như sau:

1. Người tướng quái: Thuộc Hỏa, thuộc dương, thuộc nóng. Do vậy tướng mặt sẽ khác với người bình thường, thậm chí xương rất đặc biệt, hai mắt có thần, sáng lấp lánh. Nếu người có tướng mạo như vậy, có đủ cả thẩn và hình, chắc chắn sẽ là người xuất chúng, phi phàm, ngược lại nếu thiếu thần và khí thì hình thần sẽ khô khan, ủ rũ, vận mệnh kém may mắn.

2. Người tướng cổ: Thuộc Kim, thuộc dương, thuộc nóng. Xương chắc khỏe, thuần phác, đôn hậu, người có tướng mặt này nếu có đủ thần và khí sẽ là người học thức uyên thâm, tình cảm phong phú.

3. Người tướng thanh: Thuộc Thuỷ, thuộc âm, thuộc lạnh. Tướng mạo thanh tú, nho nhã, không tầm thường, người có tướng mặt này thường có cặp mắt trong sáng, tinh tường, khí định thần nhàn, chắc chắn là tướng mặt đẹp.

4. Người tướng tú: Thuộc Mộc, thuộc âm, thuộc lạnh, người có tướng mặt này dung mạo thanh tú, dẹp, nếu có cả thẩn và khí thì nhất định sẽ là người có tu dưỡng, thâm hậu, thanh tao, thoát tục, tiền đồ vô cùng xán lạn. Âm dương trong giới tự nhiên vận hành theo vòng tuần hoàn, cái này mất thì cái kia sinh ra, mùa đông qua thì mùa hè tới, thay thế lẫn nhau nên có thể hỗ trợ cho nhau một cách toàn diện, thúc đẩy lẫn nhau nên cùng phát triển, đây là công đức của tạo hoá trời đất. Con người là linh hồn của vạn vật, sinh ra giữa đất trời thì cũng sẽ thuận theo sự thay đổi âm dương, nóng lạnh mà hình thành nên những vẻ mặt khác nhau. Vẻ mặt của con người sẽ thuộc vào một trong 4 vẻ mặt thanh, tú, cổ, quái nói trên.

Vẻ mặt của con người tuy được phân thành 4 kiểu thanh, tú, cổ, quái nhưng thẩn và khí lại là cái tinh tuý của con người, giống như linh hồn của con người vậy. Bất luận tướng mặt như thế nào, nếu thẩn khí không đủ thì cũng giống như cái vỏ rỗng, không chứa đựng bất cứ cảm xúc tốt đẹp nào. Như trên đã nhắc tới, thẩn là sự tinh túy của con người. Chúng ta vẫn thường nói, đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn. Vì thế, người xem tướng nhất định phải hiểu được thần của mắt, tức là phải biết quan sát ánh mắt. Ánh mắt không giống như tướng mặt, tướng mặt còn có hình dáng để dựa vào, con ánh mắt lại là hư chứ không phải thực, thường xuyên thay đổi mà không cố định, do vậy khiến con người khó có thể nắm bắt. Người xem tướng nếu muốn hiểu được sự kỳ diệu ẩn chứa trong ánh mắt, cần phải trải qua sự lĩnh hội lâu dài chứ không phải chỉ ngày một ngày hai. Cuốn sách này đưa ra cách phán đoán phẩm chất và tiền đổ của con người từ góc độ ánh mắt, bởi vậy vô cùng giá trị.

Rõ ràng, thẩn chiếm vị trí vô cùng quan trọng trong tướng học, đòi hỏi người nghiên cứu tướng thuật phải tìm hiểu và khám phá sự kỳ diệu, huyền bí ẩn chứa trong ánh mắt. Giới hạn cao nhất của thuật xem tướng chính là xem tướng dựa vào thần của con người. Thẩn là hư chứ không thực, thần vô hình nên rất uyên thâm và khó hiểu. Thông thường, xem thần đểu bắt đầu từ đôi mắt, vì đôi mắt phản chiếu thế giới nội tâm của con người. Tuy nhiên ánh mắt của một người cũng không phải là cố định bất biến, sẽ luôn thay đổi trong những hoàn cảnh khác nhau. Chẳng hạn, khi vui thì ánh mắt rạng ngời, hưng phấn; khi thất vọng thì ánh mắt u buồn, rầu rĩ. Do đó, thần thực sự là thứ rất sâu xa huyền bí.

Bởi vậy, có hình chẳng bằng có thẩn, có xương chẳng bằng có khí, có được những thứ đó thì sẽ tổn tại, mất những thứ đó thì diệt vong. Cho nên, dung nhan xinh đẹp chẳng bằng tâm hồn bên trong, cốt cách khỏe mạnh chẳng bằng hơi thở dổi dào. Nhà tướng học nếu có thể hiểu được sự huyền bí của hình thần khí thì mới thành công, ngược lại nếu không rõ đạo lý này thì sẽ thất bại.

Phong thổ: trái ngược sẽ quý

Phẩn chỉ ra rằng, căn cứ vào khu vực sống khác nhau của con người, phương pháp xem tướng cūng có khác biệt, điểu này do khí hậu khu vực ảnh hưởng tới tướng mạo con người. Chẳng hạn, xem tướng cho người Hổ thì không nên quá chú ý đến cái mũi của họ, xem tướng cho người Triết Giang thì không nên chú trọng tới tướng thanh của họ, xem tướng cho người Hoài thì lại cần bỏ qua tướng mặt trầm tư của họ,... các vùng khác cũng tương tự như vậy. Đó là do người ở khu vực nào thì diện mạo cũng có đặc điểm riêng của khu vực đó, nên không cần chuyên tâm nghiên cứu những đặc điểm riêng đó. Song, nếu đặc điểm tướng mặt của một người vừa hay ngược lại với đặc điểm tướng mặt chung của một khu vực thì là chắc chắn người này vô cùng đáng quý, đây không phải là người bình thường.