Thần tiền vẽ sắc màu
DANH MỤC SẢN PHẨM

Bí mật về nghi thức gọi hồn: Bức tranh lụa được khai quật từ thời Tây Hán

Tâm Linh Số - Trâm
Th 5 02/06/2022
Từ năm 1972 - 1974, ba ngôi mộ Hán Mã Vương Đôi tại Trường Sa, thuộc tỉnh Hồ Nam đã được tìm thấy sau hàng ngàn năm ngủ yên dưới lòng đất. Đây là một phát hiện quan trọng của ngành khảo cổ trong thế kỷ 20. Bức tranh lụa hình chữ T tìm được ở ngôi mộ Hán Mã Vương Đôi số 1 có chủ đề chính là gọi hồn. Chính sự phát hiện ra những ngôi mộ cổ này đã cung cấp cho chúng ta một tư liệu trực tiếp để tìm hiểu về quan niệm linh hồn của người Trung Quốc cổ đại trước khi Phật giáo được du nhập.

Khai quật và giá trị

Năm 1952, một nhà khảo cổ học tên là Hạ Nại đã dẫn theo nhóm của mình tới điều tra ở vùng Thổ Chủng ở Mã Vương Đôi và xác định rằng đây là một khu mộ Hán cổ. Năm 1956, khu mộ Hán này trở thành khu văn vật quan trọng và được một đơn vị bảo vệ ở tỉnh Hồ Nam trông coi. Cuối năm 1971, một bệnh viện ở khu vực này khi xây dựng phòng bệnh ngẩm dưới lòng đất đã đào trúng ngôi mộ số 1. Sau Khi biết được tin này, viện bảo tàng tỉnh Hồ Nam đã lập tức báo cáo lên cấp trên và xin được phê chuẩn dự án khai quật khẩn cấp khu mộ cổ.Mộ Hán Mã Vương Đôi nằm ở khu vực phía đông của thành phố Trường Sa. Tương truyền, đây là khu mộ của vua nước Sở là Mã  n nên có tên gọi là Mã Vương Đôi (gò vua Mã). Trong ba ngôi mộ Hán, chủ nhân ngôi mộ số hai là Lợi Thương - viên thừa tướng đại hầu của Trường Sa vào đầu đời Hán. Chủ nhân ngôi mộ số 1 là vợ của Lợi Thương và chủ nhân ngôi mộ số 3 là con Lợi Thương. Việc Khai quật những ngôi mộ Hán Mã Vương Đôi có giá trị rất lớn đối với lịch sự cũng.như nghiên cứu khoa học Trung Quốc. Các văn vật tìm được trong đó cũng đặc biệt giá trị. Có tổng cộng hơn 3.000 hiện vật tìm được từ ba ngôi mộ Hán, tuyệt đại đa số đều được bảo tồn rất hoàn hảo. Đặc biệt nhất là các bức tranh lụa trong ngôi mộ,là tác phẩm hội hoạ cỡ lớn đầu tiên miêu tả về cuộc sống hiện thực đương thời hiện còn bảo tồn được.
 
Tại khu vực Mã Vương Đôi thuộc thành phố Trường Sa đã khai quật được ngôi mộ đời Tây Hán. Trong đó, chủ nhân của ngôi mộ Hán số 2 là Lợi Thương -viên thừa tướng đại hẩu của Trường Sa vào đầu đời Hán. Chủ nhân ngôi mộ số 1 là vợ của Lợi Thương và chủ nhân ngôi mộ số 3 là con của Lợi Thương. Mộ Hán Mã Vương Đôi là căn cứ quan trọng, giúp các nhà khoa học tìm hiểu về kinh tế, chính trị, văn hoá, khoa học kỹ thuật và phong tục xã hội vào đầu đời Hán. Những ngôi mộ này giống như một cuốn bách khoa toàn thư với nội dung phong phú và sâu sắc.

Tranh lụa và chủ để

Lụa là cách gọi những sản phẩm được dệt nên từ các sợi tơ. Tranh lụa là những bức tranh được vẽ trên các tấm lụa. Trong các ngôi mộ Hán Mã Vương Đôi Có tổng cộng 5 bức tranh lụa, một bức tìm được ở ngôi mộ số 1, bốn bức còn lại tìm được ở ngôi mộ số 3. Thời điểm sáng tạo nên các bức tranh được xác định là vào thời vua Hán Văn Đế, là một tác phẩm hội hoạ sớm nhất của đời Hán đã được phát.hiện tính cho đến ngày nay.Sự phát hiện ra những bức tranh lụa trong các ngôi mộ Hán cổ Mã Vương Đôi đã bổ sung tích cực cho sự vắng mặt của hiện vật hội hoạ đầu đời Hán. Đổng Thời, những bức tranh lụa này cũng bộc lộ được đặc điểm hội hoạ nổi bật nhất trong thời kỳ này chính là sự tiếp thu hình tượng, phong cách và nội hàm nghệ thuật từ thời Tiên Tần, đặc biệt là từ nước Sở. Trong những bức tranh lụa hình chữ T là rất nhiều bức vẽ dựa theo những câu chuyện thần thoại cũng như những ký hiệu tương ứng với các ghi chép trong "Sở từ". Tất cả nội dung này đểu có mối quan hệ nguồn cội với nghệ thuật tạo hình trong mỹ thuật nước Sở, Hình vẽ trên các bức tranh lúa có nội dung hoàn chỉnh với hình tượng rất rõ ràng. Cảnh vật trong quan niệm và tưởng tượng dược kết hợp hài hoà với cấu trúc lý tính, điều đó được thể hiện rõ nét trên bức tranh lụa hình chữ T này. Các hình tượng cá thể phức tạp được sắp xếp theo một chỉnh thể thống nhất, vừa linh hoạt rõ ràng lại vừa có thứ tự rất hợp lý.
Chủ đề của các bức tranh lụa này là gì? Các hình vẽ trong những bức tranh có đại diện cho điều gì? Trong nhiều năm qua, các học giả và chuyên gia khảo cổ đã nhiều lần tiến hành nghiên cứu và rút ra được một kết luận rất đáng ngạc nhiên:Chủ đề của các bức tranh lụa đó chính là gọi hồn người chết.

Cái chết và phục lễ

Trong đời Hán, có một dạng tang lễ rất quan trọng, được gọi tên là "phục".thực ra chính là lễ gọi hồn. Đây là nghi lễ đầu tiên trong một loạt các nghi lễ được tiến hành đối với người vừa mới qua đời.Phục lễ là một dạng lễ nghi phức tạp với mục đích để "kêu hồn gọi phách" cho người vừa qua đời. Cách thực hiện là sau khi một người nào đó qua đời, sẽ chọn một ngày phù hợp, người gọi (thường là thân nhân của người chết) sẽ cẩm một bộ quần áo của người quá cố, trèo từ chái nhà phía đông lên nóc nhà, hướng mặt về phía bắc, vừa vẫy bộ quần áo vừa gọi to: "Này (tên của người chết), hãy mau trở về!".Gọi to như vậy ba lẫn, sau đó người này ném bộ quần áo xuống dưới, một người ở dưới đón lấy, mang vào nhà phủ lên thân thế người chết. Sau đó, người gọi sẽ trèo xuống dưới từ chái nhà phía tây và lễ gọi hồn kết thúc. Người xưa rất sợ những câu chuyện liên quan đến hồn phách con người. Vì vậy, vẽ cơ bản, phục lễ là một dạng tín ngưỡng, là sự thể hiện rõ nét nhất của tư tưởng tham sống sợ chết. Người xưa cho rằng, khi một người nào đó vừa mới qua đời, hồn phách chỉ tạm thời rời khỏi thân xác, nên tuy đã ngừng thở nhưng vẫn chưa thật sự chết; chỉ cần gọi được hồn phách quay về là sẽ sống lại. Chỉ khi phục lễ thất bại thì thân nhân của người quá cố mới loan báo tin buồn. Sau đó, thi thể người chết được đặt nằm trên giường, phủ vải bọc xác lên.

Gọi hồn và phi y

Sự phát hiện ra các bức tranh lụa ở các ngôi mộ Hán Mã Vương Đôi đã chứng thực cho sự tổn tại của "phục lễ" - lễ gọi hồn người chết. Có thể nói rằng,bức tranh lụa hình chữ T tại ngôi mộ số 1 chính là chú giải tốt nhất cho "phục lễ".của người xưa. Vẽ cơ bản, các học giả đểu đổng tình rằng chủ đề của những bức tranh lụa này là "gọi hồn". Trong bản danh sách chi tiết của những đồ tùy táng tìm được ở ngôi mộ số 1 và số 3, người ta thấy có mục "phi y - dài 12 thước", thực ra chính là những bức tranh lụa. Ý nghĩa của "phi y" là "áo choàng", "áo thọ", "vải bọc xác". Bức tranh lụa có dạng chữ T, rất giống với một tấm áo với phần ống tay trải rộng sang hai bên, là một trong những món đồ dùng để phủ lên quan tài người chết. Theo chú thích của đời Hán thị "phi y" là một mảnh vải được nhuộm màu đỏ, dùng để phủ lên thân xác của người vừa mới qua đời, sau đó mới được dùng để phủ lên trên quan tài. Cách Giải thích này rất giống với các bức tranh lụa tìm được trong mộ Hán.Điểu được phản ánh qua "phi y" ở mộ Hán Mã Vương Đôi chính là quan điểm về linh hồn bất diệt. Tác dụng của phi y là chỉ ra con đường lên trời cho linh hồn vốn là chủ nhân ngôi mộ. Điều đó cũng có nghĩa là những người đương thời tin tưởng rằng linh hồn con người sau khi chết sẽ được lên trời. Người đời Hán không tin rằng sự chết đi của thân xác lại đại diện cho sự tiêu vong vīnh viễn của một con người. Đối với họ, cái chết chẳng qua chỉ là sự rời xa khỏi thân xác của một linh hồn, vì vậy, trên thực tế, người đó vẫn chưa chết. Sở dĩ mọi người có suy nghĩ như vậy chủ yếu là do tâm lý kinh sợ trước cái chết. Họ sợ hãi và không thể đưa ra được những giải thích hợp lý cho cái chết nên đã thử lấy quan niệm về linh hồn để giải thích cho quá trình sinh - lão - bệnh - tử của mỗi người.
 
 Với chủ đề quan trọng là " kêu hồn gọi phách", bức tranh lụa hình chữ T được chia thành ba bộ phận chính theo chiều từ trên xuống dưới, lần lượt miêu tả những cảnh tượng thuộc ba không gian khác nhau: thiên đường, nhân gian và âm gian.
 
Viết bình luận của bạn